• 
• 
• 

Gezocht: veel ruimte voor energietransitie

Op 25 september organiseerde de Omgevingstafel Moerdijk een informatieavond over de energietransitie. Want Moerdijk wordt straks een belangrijk knooppunt van landelijke en regionale infrastructuurplannen om de klimaatdoelen te halen. Maar is er wel genoeg ruimte voor?

Energieprojecten

Aanlandingsplaatsen voor energie van windmolens op zee, een 380 kV-station voor de hoogspanningslijn, een waterstofnetwerk, een ondergrondse buisleidingenstraat naar het Ruhrgebied; al die energieprojecten hebben ruimte nodig. Tenminste 180 hectare. Bovendien is de verwachting dat 40% extra ruimte nodig is voor circulaire activiteiten. Tijdens de bijeenkomst was er een onafhankelijk adviseur die toelichting gaf op de complexiteit van de energietransitie en werd uitgelegd hoe de gemeente en het havenbedrijf met deze ontwikkelingen omgaan.

Powerport

Moerdijk Joost Frijters, directeur gebiedsontwikkeling van de gemeente, vertelt dat het logisch is dat Moerdijk in beeld is voor veel oplossingen voor de landelijke energietransitie. Want op het industrieterrein zitten enerzijds veel grootverbruikers, die ook verantwoordelijk zijn voor 60% van de CO2-uitstoot in Brabant, en anderzijds ligt Moerdijk strategisch, bijvoorbeeld ten opzichte van het Limburgse Chemelot en het Duitse Ruhrgebied. Maar voor de gemeente staat de omgevingskwaliteit voorop. Om alle belangen beter te kunnen afwegen, is er samenwerking gezocht met de partijen die belangrijk zijn voor de besluitvorming: de drie verantwoordelijke ministeries, de provincie en de gemeenten Drimmelen en Geertruidenberg. De naam voor de samenwerking is Powerport Moerdijk. Op de agenda staan integraal werken, inventariseren en ruimte zoeken.

Kom zelf kijken!

Frijters: 'Natuurlijk is de gemeente zich ervan bewust dat er een vleugje onafwendbaarheid in alle plannen zit. We gaan onvermijdelijk geconfronteerd worden met ruimtebeslag vanwege de energietransitie, maar het is onmogelijk om alles wat Den Haag wil realiseren, zomaar ergens in te frotten. Er lijkt nu 50 hectare beschikbaar, maar moeten we dit inzetten voor energie-infra? Want de gemeente Moerdijk heeft zelf natuurlijk ook nog een wensenlijstje, zoals woningbouw, landbouw, dijkverzwaring, truckparking en OV. En wat vinden de bewoners, wat is hun leefbaarheidsvisie voor het dorp Moerdijk? Daarom hebben we in september een brief naar het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening gestuurd met de opmerking dat niet alle plannen passen in de beschikbare ruimte. Laat de minister zelf maar komen kijken, en het gesprek aangaan. Er moeten snel keuzes gemaakt worden, want eind volgend jaar moet er een besluit liggen.’

Aan de stekker

Port of Moerdijk werkt zelf ook aan de klimaatdoelen. Annemiek Govaart, adviseur Milieu & Duurzaamheid Havenbedrijf Moerdijk vertelt dat de haven tot het industriecluster Rotterdam Moerdijk hoort, de grootste van de zes clusters in Nederland. Bedrijven binnen een cluster werken samen om minder CO2 te produceren. Govaart: 'Wij zetten vooral in op elektrificatie van de processen. Om te verduurzamen is meer energiecapaciteit nodig en is de komst van een 380 1 kV-station voor ons het allerbelangrijkste. Maar ondertussen zitten we niet stil. Er wordt bijvoorbeeld gewerkt aan een Smart Energy Hub (SEH). Daarbij spreken bedrijven af om op een slimme manier energie uit te wisselen. Er zijn op dit moment vijftien bedrijven geïnteresseerd in de SEH, vier opwekkers en elf gebruikers van stroom.’ Het havenbedrijf is ook bezig om walstroomkasten voor zeeschepen te plaatsen. Zodra een schip in de haven ligt kan er een enorme stekker worden ingeplugd en schakelt het over op walstroom. Dit vermindert de uitstoot en geluidsoverlast. Govaart is enthousiast over de projecten, maar komt ook meteen met een disclaimer: alle goede wil ten spijt zal het cluster de klimaatdoelen van 2030 niet halen.

Het realistische verhaal

Maar waarom niet? Dat komt omdat duurzaamheid alles complexer maakt, legt Aaldrik Haijer uit. Hij is directeur van Water & Energy Solutions, en geeft onafhankelijk advies over de verduurzaming van de industrie. 'We moeten wel het realistische verhaal vertellen,’ zegt hij. 'Want om elektriciteit op te wekken, heb je ook energie nodig. Veel energie gaat rechtstreeks naar de industrie, en die energiebehoefte zal door te verduurzamen alleen maar stijgen. Duurzaam produceren betekent dat de fossiele emissie fors zal dalen, maar zelfs dat is niet genoeg. Want de huidige CO2 die al in de lucht zit, moet ook nog eens afgevangen worden, en dat kost uiteraard ook energie.’ Haijer laat schematisch zien dat duurzaamheid alles complexer maakt en hij vertelt dat er nog veel politieke keuzes moeten worden gemaakt. 'Er worden al wel kleine stapjes gezet, maar wat we nodig hebben, zijn juist die grote sleutelprojecten, zoals de geplande netverzwaringen, de infrastructuur voor wind op zee, waterstof en CO2, en de kabels richting andere industriegebieden. Maar er zijn zoveel tegenstrijdige belangen en knelpunten. En alles kost tijd, ruimte, geld, en ja, ook weer veel (menselijke) energie!’

Omgevingstafel

Er was veel belangstelling van bedrijven en omwonenden voor deze Omgevingstafel. Een positief signaal, want alleen door open en constructief met elkaar te praten kunnen nieuwe ontwikkelingen in gang worden gezet. 'Het is bijna teveel om te bevatten, en toch is het na vanavond niet meer zo’n ver-van-mijn-bed-show,’ vatte een van de aanwezigen de bijeenkomst samen. Alle presentaties zijn na te lezen op www.omgevingstafelmoerdijk.nl. De laatste Omgevingstafel van dit jaar zal op 11 december plaatsvinden.